Artikelen | Magazine

De (on)vertelde stad Projecten Denken over de stad Archief

Can / Elatik & Bouazza / Frascati Producties i.s.m. Marokkaanse gemeenschap & Rochdale

Stadsalab#3 was 10 en 11 oktober 2019 te zien in Frascati. In het kader van de programmalijn De (on)vertelde stad vroeg Frascati een aantal Amsterdammers op zoek te gaan naar de onbekende verhalen van de stad. Op locatie en bottum up onderzochten zij als ‘theatraal journalisten’ de onvertelde verhalen en dilemma’s van uiteenlopende gemeenschappen in Amsterdam. Het resultaat presenteren zij nu in Stadslab #3 als voorstel tot een voorstelling. Voor deze derde editie van Stadslab gaan Fatima Elatik en Hassnae Bouazza op zoek naar onvertelde verhalen van de eerste generatie Marokkaanse Nederlandse vrouwen die vanaf begin jaren ‘70 naar Nederland zijn gekomen om een leven op te bouwen. In de traditie van oral history krijgen we een eerste levensverhaal te horen. Journalist Zola Can doet een onderzoek naar de bewoners van Poelenburg in Zaandam, de wijk die landelijk bekend werd door de ‘treitervlogger’ en de daaropvolgende aandacht in de media. Maar wie woont er eigenlijk in deze zogenoemde probleemwijk en wat zijn de verhalen achter de voordeuren? Woningcorporatie Rochdale maakte dat onderzoek mede mogelijk. Tijdens de work-in-progress presentaties wordt de allereerste vertaling naar de theatervloer gemaakt door Ada Ozdogan.

DEGASTEN / Frascati Producties i.s.m. Arq

LET THERE BE LIGHT

Let there be light was te zien van woensdag 8 t/m vrijdag 10 mei in het kader van Frascati Issues: To Heal. Na To be or not to be. We will be en My Name before Naomi maakt DEGASTEN in het kader van Frascati Issues: To Heal een nieuwe voorstelling met een nieuwe groep patiënten verbonden aan Arq Psychotrauma Groep. Let there be light is een oefening in compassie. Want naast Bed, Bad & Brood is er nood aan een vierde B: Barmhartigheid. De spelers vertellen een verhaal over alles wat hun handen hebben meegemaakt, met zang, dans en muziek. De voorstelling beweegt zich vanuit het donker naar het licht en geeft samen met het publiek uitdrukking aan de ongrijpbare aspecten van het leven die niet gemakkelijk in logische, rationele taal zijn te vatten. Op 11 mei 2019 organiseerden Frascati Producties, Arq Psychotrauma Expert Groep en VU samen een editie van The Refugee Academy: een symposium over de betekenis van verhalen in sociale wetenschappen, psychologie en -therapie, theater en het dagelijks leven. Onderzoekers, professionals, patiënten en theatermakers, mét en zonder vluchtelingenachtergrond, gingen met elkaar in gesprek.

Alexandra Broeder / Frascati Producties i.s.m. de Bascule

The Tree was te zien van 18 t/m 20 april, op loactie in broedplaats LELY. Op locatie bouwde Alexandra Broeder een geheimzinnige biotoop met een groep meisjes tussen de 15 en 21 jaar die in behandeling zijn bij de Bascule, het Amsterdams academisch centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. Uitgangspunt was de roman De Vegetariër van Han Kang, waarin een jonge vrouw tracht te ontsnappen aan de verwachtingen van de maatschappij door een nieuwe levensvorm te creëren. Zij wordt een boom. In The Tree wordt dit gegeven samengebracht met ervaringen en materiaal van de groep meisjes en de werelden van onder andere Sylvia Plath, Bach en Berlinde de Bruyckere. Alexandra Broeder maakte i.s.m. de Bascule in 2018 The Well, een theatervoorstelling over het verglijden naar een andere, duistere wereld, gebaseerd op het werk van Haruki Murakami. Broeder neemt haar publiek mee in een vaak schemerachtige unieke wereld, die zich niet zelden in een geheel eigen dimensie lijkt af te spelen. Vaak zijn de spelers kinderen of jongeren, die het publiek (de volwassenen) deze sinistere, onwennige wereld binnen leiden. Onderhuids ongemak kruipt naar de oppervlakte en aan de lach kleeft een donker randje. Of zij nu mens, plant of dier was, een persoon kon ze niet genoemd worden. Maar een wild dier was ze ook niet echt. Meer een raadselachtig wezen met de eigenschappen van beiden. Uit: De Vegetariër van Han Kang

Abhishek Thapar / Frascati Producties i.s.m. expats

SURPASSING THE BEELINE

Surpassing the Beeline vond plaats op 8 en 9 november 2018 in het kader van Frascati Issues: De on)vertelde stad. In Surpassing the Beeline* doken bezoekers samen met hun tafelgenoten in de verhalen van de Amsterdamse expatgemeenschap. Verhalen van hen die emigranten zijn als ze hun thuis verlaten en elders immigranten worden; hun verleden, heden en gevoel van 'thuis' zijn volledig in elkaar vervlochten. De emigrant van het ene land, is de immigrant van het ander. Immigratiegeschiedenis, voornamelijk geschreven in de landen van aankomst, heeft zich meestal gericht op het problematische beleid en de ervaringen van binnenkomst, acceptatie, afwijzing en/of plaatsing van nieuwkomers, terwijl expats dit circus altijd omzeilen vanwege hun economische status. Tijdens de vorige editie van Frascati Issues: De (on)vertelde stad (november 2017) presenteerde Abhishek Thapar binnen Stadslab#1 een eerste onderzoek naar de Indiase expatgemeenschap in Amsterdam. Surpassing the Beeline is een verdere uitwerking hiervan. *De titel komt van het idee dat expats nooit een rechte lijn van A naar B bewandelen als het gaat om thuiskomst of het begrip ‘thuis’. Hun thuis is immers constant in beweging; voortdurend veranderend, verschuivend, schipperend.

Lina Issa / Iskra Vukšić & Tjeerd Posthuma / Arthur Kneepkens & Merel Noorlander / Frascati Producties

Stadslab#2 vond plaats op 7 en 9 november 2018 in het kader van Frascati Issues: De on)vertelde stad. Op zoek naar de stemmen die we doorgaans niet horen, trokken Iskra Vukšić, Tjeerd Posthuma, Lina Issa, Arthur Kneepkens (Theaterstraat) en Merel Noorlander de stad in. Als ‘theatraal journalisten’ onderzochten ze op locatie en bottom up een onverteld verhaal. Hierbij werkten ze nauw samen met verschillende Amsterdammers. Het resultaat van deze uiteenlopende onderzoeken werden gepresenteerd als drie voorstellen tot een voorstelling. Iskra Vukšić & Tjeerd Posthuma doken in de rijke geschiedenis van de Noord/Zuidlijn. Als twee antropologen ontdekten ze een nieuw geloof: het Metroïsme. Aan de hand van de mythische ontstaansgeschiedenis en persoonlijke verhalen van Amsterdammers ontrafelden en destilleerden ze rituelen, wonderen en evangelies over de offers, de strijd en het vertrouwen. God schiep de wereld, Nederlanders schiepen Nederland en Amsterdammers de Noord/Zuidlijn. Voor haar onderzoek naar PTSS, ging multidisciplinair kunstenaar Lina Issa mee op pad met Lex Verzijlbergen, oud politiecommissaris en expert op dit gebied. Samen spraken zij vele oud-collega’s van hem, bij wie PTSS geconstateerd is. Via de uiterst eerlijke en kwetsbare gesprekken, luisterde Lina Issa hoe PTSS zich uit in het leven van politieagenten. Hoe het hun beleving van zichzelf en van hun omgeving verwart. En hoe het lichaam wordt getekend door trauma. Met gentrificatie - en de rol van kunst in dit proces - als uitgangspunt onderzochten Arthur Kneepkens (Theaterstraat) en Merel Noorlander de haalbaarheid én wenselijkheid van de oprichting van een nieuw museum: SAM, Sociaal-Artistiek Museum, verknoopt met het sociale weefsel van Amsterdam-Noord. Ze spraken Amsterdamse bewoners, kunstenaars, ambtenaren en politici over het licht provocatieve voorstel een nieuwe kunstinstelling op te richten. De verschillende wensen, verlangens, verwachtingen en al dan niet haalbare idealen brachten ze tijdens Stadslab#2 in beeld.

Alexandra Broeder / Frascati Producties i.s.m. De Bascule

The Well ging op 17 mei 2018 in première. Wegens succes werd de voorstelling een maand later, van 28 t/m 30 juni, hernomen. De eerste kennismaking tussen regisseur Alexandra Broeder en de Bascule was eind 2017 toen Broeder als theatraal journalist op zoek ging naar de onvertelde verhalen van meisjes die in behandeling zijn bij het centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. Uit die eerste ontmoetingen volgde een voorstel tot een voorstelling tijdens Stadslab#1 in november 2017. In het vroege voorjaar van 2018 ging Broeder terug en werkte drie maanden iedere maandagmiddag met een groep meisjes tussen de 14 en 19 jaar. Het resultaat is The Well, een theatervoorstelling over het verglijden naar een andere, duistere wereld. Een heel eigen wereld Met teksten van de Japanse schrijver Haruki Murakmi als ingang om tot vertrouwelijke persoonlijke gesprekken te komen, ging Broeder aan de slag. Aanvankelijk aarzelde ze of ze wel over de problemen moest praten. Ze kende de dossiers niet, maar liet de meiden vertellen. De persoonlijke verhalen die loskwamen werden in samenspraak vervlochten met de woorden van Murakami en fragmenten uit films als The Ring. Zo ontstond een nieuwe fictieve wereld, een verhaal over verglijden naar ‘de onderkant van de bodem van de put’. Dat bleek een plek die voor de zeven actrices heel reëel is: het is een wereld waar zij de baas zijn, controle voelen, maar tegelijkertijd ook volkomen machteloos zijn. In ‘de put’ zijn ze vrijwel onbereikbaar voor de buitenwereld. Als de dagelijkse praktijk de overhand neemt Net zoals Elike Roovers en Rutger Esajas van DEGASTEN samenwerkten met Arq Psychotrauma Groep, vertoefde ook Alexandra Broeder drie maanden in een weinig inspirerend zaaltje bij de Bascule in Amsterdam Zuidoost. Aanvankelijk waren de behandelaars bij de repetities, gaandeweg werkte Broeder alleen met de meisjes. De Bascule bleek een zeer betrokken partner die tegelijkertijd veel vertrouwen en vrijheid gaf. De stap naar de theaterzaal was cruciaal: voor de meisjes bracht het een besef dat de theatervoorstelling écht was, voor Broeder was het een opluchting meer theatraal te kunnen werken. De laatste fase verliep niet zonder slag of stoot. Eén van de meisjes moest uit het project stappen omdat haar genezingsproces alle aandacht vroeg. Ook bij de overgebleven zes speelsters nam de dagdagelijkse realiteit herhaaldelijk de overhand. Met regelmaat vroeg Alexandra Broeder zich af waar de grens ligt tussen artistieke vrijheid en voyeurisme. Hoe behield zij het midden tussen conceptueel denken, dat mogelijk over de hoofden van haar niet-professionele spelers heen ging, en samen met de meisjes verdwijnen in hun dagelijkse, concrete problematiek? Lange lijnen Met als uitgangspunt de noodzaak van kunstenaars zich uit te spreken over de samenleving, zette Frascati de nieuwe programmalijn De (on)vertelde stad op, waarin theatermakers worden gekoppeld aan stedelijke partners. Met de Bascule werkt Frascati al langer samen. Zo werkte de Engelse kunstenaar James Leadbitter voorjaar 2017 binnen hun muren met het project Madlove, waarin hij samen met ervaringsdeskundigen onderzoek doet naar de ideale psychiatrische instelling. Frascati koppelde daarna Alexandra Broeder aan de Bascule omdat zij ook graag wilde werken in een psychiatrische instelling voor jongeren. Een vervolgtraject tussen de Bascule en Frascati is momenteel in de maak.

Mara van Nes / Frascati Producties / DEGASTEN i.s.m. jongeren

AVOND VAN DE REBEL

De Avond van de #REBEL vond plaats op za 19 mei 2018 in Frascati 1 in het kader van Frascati Issues: #REBEL. In het kader van Frascati Issues #REBEL (16-19 mei 2018) vroeg Frascati de net afgestudeerde theaterdocent Mara van Nes om een avond te creëren met een groep Amsterdamse jongeren rondom de rebel anno 2018. De rebellen van nu blijken geen Che Guevara’s, Ulrike Meinhofs of David Bowies te zijn. De huidige jeugd gaat de barricade niet meer op. Zij presteren, consumeren en produceren. Het zijn jongeren die voornamelijk bezig zijn om de schooldruk aan te kunnen, bij de groep te horen en genoeg bij te verdienen om de mooiste ‘pattas’ te bekostigen. Mara van Nes trok de stad in op zoek naar outcasts, naar jongeren die opvallen en zich buiten de gebaande paden begeven. In Frascati kregen zij op de slotavond van #REBEL ‘de mic’ om zich - via spoken word, rap, vlog of dans - af te zetten en uit te spreken. In een lange WhatsApp discussie met de jongeren onderzocht Van Nes wat het betekent om jong te zijn in de stad: Maken zij zich ergens druk om? Is er wel noodzaak tot rebellie? De rebellen van Van Nes bleken geen idealistische hemelbestormers die de wereld willen redden. Belangrijker vonden zij het om te kunnen zijn wie je wilt zijn, en dat daar ruimte voor is. En precies dat deden zij op 19 mei: hun ‘ding’. Wie ze waren en wat hun achtergrond was deed er niet toe. Rappen, vloggen, dichten of dansen is wat ze konden en zo onderscheidden ze zich. Met harige benen in hoge hakken of met blauw haar.

Mammalian Diving Reflex / Darren O'Donnell (CA) i.s.m. jongeren in Zuidoost

NIGHTWALKS WITH TEENAGERS

Van 17 tot en met 19 mei 2018 werden drie Nightwalks georganiseerd in Amsterdam Zuidoost in het kader van Frascati Issues: #REBEL. Wat gebeurt er als een groep pubers de leiding krijgt over volwassenen? Specifieker: de leiding om volwassenen te tonen waar ze hun tijd doorbrengen? Hoe verloopt dan de avond, in wat voor tempo beweeg je en wat is je rol in de groep? In Nightwalks with teenagers begeleidde een groep jongeren het publiek wandelend langs hun dagelijkse hangouts in Amsterdam Zuidoost. Hun tocht was het resultaat van een samenwerking met het Canadese theatergezelschap Mammalian Diving Reflex, dat zich onder meer richt op theatrale manieren om leefwerelden open te breken. Frascati zet een spot op Zuidoost om het gebied vanuit andere gezichtspunten te leren kennen. Hoe is het om als jongere op te groeien? Het is algemeen bekend dat in Zuidoost de meeste nationaliteiten van Amsterdam leven, veelgehoord zijn de verhalen over grauwe flats als een mislukt ideaal. Echter, hoe beleven we de straat ter plekke als we ons laten leiden door een groep die geen boodschap heeft aan wat anderen denken te weten? Mammalian Diving Reflex werkte een aantal sessies samen met jongeren van Jeugdtheaterschool Zuidoost. De theatermakers gaven hen het vertrouwen om zich volledig ‘als zichzelf’ op te stellen. Ze mochten, nee moesten gewoon brutaal, energiek, chaotisch, muzikaal en ongeïnteresseerd zijn als ze daar zin in hadden. Zo ontstond een ritmische route langs hangplekken, snackcorners, winkels, tunneltjes en sporttoestellen. '(…) een beetje overgeleverd voel je je wel. Leuk zijn ze wel, deze groep van Theaterschool Zuid-Oost, maar moeten we echt aan een klimrek gaan hangen omdat een 15-jarige dat beveelt door een megafoon? Of erger, meedoen aan een dancebattle midden op het Bijlmerplein, terwijl voorbijgangers gniffelend stil blijven staan? Ja dat moet. Omdat dit nu eenmaal is wat deze pubers ons willen laten zien', beschrijft verslaggeefster Djuna Kramer treffend in een reportage. Nightwalk with Teenagers is eerder op verschillende internationale locaties gemaakt en heeft elke keer een lokale cast van jongeren als uitgangspunt. Een unieke gezamenlijke ervaring gedefinieerd door tijd en plaats.

DEGASTEN / Frascati Producties i.s.m. Arq Psychotrauma Expert Groep

TO BE OR NOT TO BE. WE WLL BE

In het kader van het Frascati Issues-programma Staat van Waanzin op 10, 11 en 12 mei 2018 presenteerde theatergroep DEGASTEN het eerste resultaat van de samenwerking met Arq Psychotrauma Expert Groep. De voorstelling werd in december 2018 hernomen. Samen met Arq onderzoekt Frascati de potentie van theater voor en door kwetsbare mensen. Hoopvolle en vrolijke muziek Een aantal maanden werkten Elike Roovers en Rutger Esajas in een vergaderzaaltje van Arq. Elke week kwamen ze bijeen met een groep van ongeveer vijftien patiënten, het merendeel sprak geen of weinig Nederlands. De kennismaking verliep in eerste instantie stroef, maar het ijs werd gebroken via het uitwisselen van muziek op de Iphone. Opvallend was dat vrijwel iedereen hoopvolle nummers als lievelingsmuziek koos. Juist deze vrolijke, empowering songs boden houvast in donkere tijden. En langzaam kwamen de verhalen los. Over mensenhandel, mishandeling en ander oorlogsgeweld. Vluchtverhalen vol eenzaamheid, honger, angst. Stenen en bloemen Parallel aan de bijeenkomsten met de patiënten, spraken Roovers en Esajas met behandelaars, psychiaters en psychologen. Ze kregen inzicht in de behandelmethoden en bespraken de manieren waarop behandelaars omgaan met de vaak heftige verhalen die in de behandelkamer over tafel gaan. Vooral de methode waarbij een patiënt zowel ‘stenen’ (negatieve, traumatische herinneringen) als ‘bloemen’ (positieve herinneringen) deelt, sprak tot de verbeelding van het theaterduo. Vertrouwen schenken To be or not to be. We will be werd een voorstelling opgebouwd als mozaïek van improvisaties. Een nachtmerrie werd afgewisseld door een bevrijdende dans. Ondertussen zaten de toeschouwers aan individuele tafeltjes, waarbij zij bij toerbeurt door de patiënten / acteurs werden bezocht om privé een ‘steen’ of een ‘bloem’ uit hun leven te delen. De toeschouwers voelden zo aan den lijve wat het is om te leven met een trauma. Ook zonder achtergrondkennis werd glashelder hoe belangrijk het voor de cast was ‘hun verhalen’ te delen. Juist in een context anders dan de behandelkamer. De theatrale context die Roovers en Esajas boden, gaf een opening voor doorleving, emotie, ontlading, zowel voor deelnemers als publiek. Hoe trots was de dans van de groep vrouwen wier lichaam eerder object van structureel misbruik is geweest. Hoe dapper de man die tot aan de laatste voorstelling ‘slechts’ aanwezig was. Maar hij was er wel. Lange lijnen Na het eerste succes in mei 2018 werd de voorstelling To be or not to be. We will be op 14, 15 en 16 december driemaal voor een overvolle zaal belangstellenden hernomen. Daarbij organiseerden we aansluitend aan de voorstelling op zaterdag 16 december een besloten expertmeeting over het belang van resources in dagelijks leven voor herstel van psychologische klachten, met onder meer een keynote speech van klinisch psycholoog en medisch antropoloog Samrad Ghane. Op 8 november 2018 ging My Name before Naomi in première, een solo over het ongemakkelijke thema mensenhandel gemaakt met en gespeeld door één van de deelnemers aan To be or not to be. We will be. Ook hierbij organiseerden we een expertmeeting (ditmaal op het specifieke gebied van mensenhandel). De voorstelling wordt van 13 t/m 16 maart 2019 in reprise genomen. Begin mei 2019 wordt een tweede project met een nieuwe groep patiënten in Frascati 4 getoond. Elike Roovers en Rutger Esajas (DEGASTEN) voeren opnieuw de regie.

ONBETAALBAAR / Frascati Producties i.s.m. Rochdale

MADE IN ZUIDOOST

vr 19 & za 20 oktober 2018: Inzameling materiaal za 27 - wo 31 oktober 2018: De Werkweek vr 2 & za 3 november 2018: De Expositie za 10 november 2018: De Veiling der Dingen Bekijk hier de catalogus van De Veiling der Dingen Utopisch Zuidoost Het collectief ONBETAALBAAR uit Gent is een werkplaats waarbinnen theatermakers, meubelmakers, stoffeerders, schrijvers en filosofen samenwerken. Van afgedankte meubelstukken maakt het collectief objecten met een nieuwe identiteit. Voor Frascati Issues: De (on)vertelde stad (editie 2017) koppelde Frascati hen aan samenwerkingspartner woningcorporatie Rochdale voor een onderzoek naar de afvalproblematiek in Amsterdam Zuidoost. Ze reisden af naar Amsterdam in het najaar van 2017, op zoek naar het grofvuil dat in de Bijlmer dagelijks aan de straat wordt gezet. In gesprek met medewerkers van Rochdale en Daan Dekker (auteur van De betonnen droom. De biografie van de Bijlmer en zijn eigenzinnige bouwmeester) ontvouwde zich voor het collectief een geschiedenis van een wijk gecreëerd vanuit utopische idealen die, zoals de geschiedenis uitwijst, maar beperkt naar de werkelijkheid werden vertaald. Eenmaal in de wijk zelf, ervoeren de leden van het collectief de sfeer veel positiever dan gedacht. Tijdens hun presentatie in Stadslab#1 (in het kader van Frascati Issues: De (on)vertelde stad) presenteerden zij dan ook hun voorstel voor het vervolgtraject: normaal restaureren de Vlamingen enkel meubels, maar nu wilden ze ook het imago van een wijk restaureren. Design met een verhaal In het najaar van 2018 reisde ONBETAALBAAR zodoende opnieuw af naar Zuidoost waar Rochdale in de H-buurt een pand ter beschikking stelde. Samen met buurtbewoners, meubelmakers uit Zuidoost en Broedplaats Wijk 7 (Zuidoost) richtten zij een tijdelijke werkplaats in. Ze struinden de straten af, gingen langs de deuren, vroegen buren om oude meubels te doneren en kregen van diverse ondernemers uit Zuidoost afgedankte spullen. Ze verzamelden niet alleen de afdankertjes, maar bovenal het verhaal van het inleverde meubelstuk. Zo ontstond er een bonte verzameling van verhalen uit de buurt en een uitpuilende opslag aan spullen uit de Bijlmer. Hiervan maakte ONBETAALBAAR samen met de kunstenaars uit Zuidoost een prachtige serie designobjecten. Als bewijs van een nieuwe unieke identiteit, werden alle objecten voorzien van een paspoort waarin de verschillende bewerkingen en bijbehorende verhalen werden gedocumenteerd. Gedurende deze 'werkweek' kwam menig buur aanwaaien, soms met spullen en verhalen, soms om alleen even te kijken wat er gebeurde. En soms bleven ze, zoals de drie buurjongens van 12 die dagelijks verder werkten aan hun eigen hut en zodoende leerden materiaal te recyclen en herwerken. Expositie & veiling Na een week werd het atelier omgebouwd tot pop-up galerie waar alle gemaakte objecten gepresenteerd werden in Made in Zuidoost: de Expositie. Deze werd officieel geopend door Tanja Jadnanansing, stadsdeelvoorzitter van Zuidoost. Jeritza Toney was de host van de avond, trad daarnaast op met haar kinderen Cheyenne Toney en Guillano Herdigein, de installatie ‘Bel Allard in Zuidoost’ werd gelanceerd en één van de objecten werd verloot onder de aanwezigen. Potentiële kopers konden zich voorbereiden op de week erna: De Veiling der Dingen. Deze theatrale veiling, waar de designmeubelstukken onder de hamer gingen, vond plaats op 10 november in voormalig handelshuis Frascati. Lucas de Man (theatermaker en presentator Kunstuur) presenteerde de veiling en vertelde de achterliggende verhalen, bijgestaan door een groep jongeren uit Zuidoost. De objecten werden geveild door Paulina Cramer, veilingmeester bij Christie’s. Alle 26 gemaakte objecten zijn bij een nieuwe eigenaar, 7 hiervan zijn tegen een bijzondere tegenprestatie in plaats van geld verhandeld. De opbrengst van de veiling, een kleine €1500 plus ruim 200 uur vrijwilligerswerk (tegenprestatie), is gegaan naar R.U.A. - Reflexo on Urban Art in Amsterdam Zuidoost. RUA is een street art platform voor kunst in de publieke ruimte, o.m. door levensgrote muurschilderingen te realiseren in Amsterdam. De toekomst In de lijn van ONBETAALBAAR en het hergebruiken van afval en gevonden materialen voor het ontwikkelen van bruikbare objecten, gaat R.U.A. omstreeks maart 2019 starten met een serie workshops voor kinderen uit groep 6 van Basisschool de Rozemarn, Amsterdam Zuidoost. De kinderen leren in de workshop over afvalverwerking en recycling om bewustwording te creëren over afval, vuilverwerking, en het belang van zorgvuldig omgaan met de omgeving waarin we leven. Onder begeleiding van kunstenaars en ontwerpers die betrokken waren bij Made in Zuidoost, werken de kinderen vervolgens acht weken aan hun eigen object. Het eindresultaat – de objecten van de kinderen – worden geëxposeerd in GLLRY ZOH in Heesterveld (nabij metrostation Bullewijk) met een officiële feestelijke opening. De exacte datum wordt nog bepaald. Momenteel wordt onderzocht of de workshopperiode uitgebreid kan worden, meerdere scholen betrokken kunnen worden en of R.U.A. ieder jaar dit educatieve traject kan verzorgen. Frascati en de kunstenaars uit Zuidoost blijven hier dan bij betrokken. Restauratie imago van afvalproblematiek In Zuidoost is afval één van de slepende problemen die de openbare orde verstoren. Bewoners klagen veel over zwerfvuil dat lukraak naast de stortplaatsen wordt gelegd en daarna een eigen leven gaat leiden. Met Made in Zuidoost en het vervolgtraject – de workshops met de kinderen – wordt getracht op creatieve en interactieve wijze hier aandacht voor te genereren. Binnen Made in Zuidoost is gepoogd Zuidoost en de rest van Amsterdam te verbinden, publiek uit het centrum kwam soms voor het eerst Zuidoost. De utopische idealen van het bedachte Bijlmer bleek vooral in de diversiteit en verbondenheid van de buurtbewoners te schuilen.

Lara Staal i.s.m. Gideon 'Gikkels' Everduim

DE AVOND VAN DE WOEDE

De Avond van de Woede vond plaats op za 9 februari 2018 in Frascati 1 in het kader van Frascati Issues: To Dis/Agree. 'Vanavond is een pleidooi voor ongezouten, ongecensureerde, ondubbelzinnige woede. Omdat de weg van het zogenaamde rationele genuanceerde midden doodlopend is.' Vanuit de overtuiging dat woede een cruciale motor voor verandering in de stad kan zijn, was De Avond van de Woede op 9 februari 2017 een platform voor monologen van verzet en pleidooien voor verontwaardiging. De avond maakte deel uit van Frascati Issues: To Dis/Agree. In deze editie van Issues onderzochten we hoe verschil van mening een plek krijgt in onze maatschappij. Een vitale democratie faciliteert niet alleen tegengestelde opvattingen, maar ook het gesprek daarover. Nu sociale media polarisering in de hand werken en het polderen vaak doel op zich lijkt te zijn geworden is het tijd voor nieuwe ruimtes en modellen. Daarom transformeerde Frascati haar theaterzalen tot arena’s, parlementen, rechtbanken en onderhandelruimtes. Onderdeel van To Dis/Agree was De Avond van de Woede. De manifestatie was het resultaat van een samenwerking tussen programmamaker van Frascati Lara Staal en rapper en activist Gideon Everduim, beter bekend als Gikkels. Voor de avond brachten ze hun ervaringen, overtuigingen en netwerken samen. De line up bestond uit een selectie (internationale) dichters, rappers, schrijvers, academici, activisten en theatermakers. Ze kregen het podium en het woord om hun woede te delen. In aanloop van de naderende gemeenteraadsverkiezingen, was het ‘huidige’ Nederlandse politieke debat het centrale aanknopingspunt. Democratie gaat over onderhandeling en consensus, maar net zo goed over de ruimte om onvoorwaardelijk en 'non-negotiable' te kunnen zijn. Het programma, met deels internationale gasten, bood een reeks speech acts, die samen een collectief ritueel van verzet vormden. The art of confict.

Frascati Producties i.s.m. de Brouwerij

NACHT VAN DE WAANZIN

De Nacht van de Waanzin vond plaats op zaterdag 13 mei 2018 in het kader van Frascati Issues: De staat van waanzin Op deze slotavond boden schrijvers, psychiaters, dichters, beeldend kunstenaars, filmmakers, wetenschappers en ervaringsdeskundigen inzicht in het raadsel van ons brein. Er werd gereflecteerd op gekte, psychose, realiteitsbesef en angst. Psychedelische werkelijkheden, bijzondere gedachtekronkels en waanzinnige ideeën passeerden de revue en brachten een ode aan de crisis als bron voor creativiteit en vernieuwing. Te gast waren onder meer Arnon Grunberg, psychiater Jules Tielens en zijn band The Electric Space Cowboys, filosoof-psychiater en hoogleraar psychiatrie Damiaan Denys, schrijver van Filosofie van de Waanzin Wouter Kusters, psychiater Wiepke Cahn, arts-onderzoeker Edwin van Dellen, striptekenaar Stijn Schenk, en theatermaker Yinka Kuitenbrouwer. De avond kwam tot stand als co-creatie tussen Frascati en kleinschalig psychiatrisch centrum De Brouwerij. Programmaker Lara Staal en verpleegkundig specialist Riek Sijbring van de Brouwerij waren hierbij de voortrekkers. Naast de inbreng van professionals en kunstenaars werd er ook veel ruimte gemaakt voor bijdragen van ervaringsdeskundigen van de Brouwerij. De gezamenlijke slotavond voor een stampvol Frascati 1 was het resultaat van een samenwerking tussen Frascati en De Brouwerij die al veel eerder was ingezet. In 2016 maakte theatermaker Marjolijn van Heemstra en muzikant en patiënt van de Brouwerij Maaike Wiebenga Sirens. Gezamenlijk onderzochten ze hoe de realiteit van de psychose en die van het ‘normale leven’ zich tot elkaar verhouden. Resultaat was een zeer indringende roadmovie. Een jaar later werkte Michiel Bakker binnen de muren van de Brouwerij en ontwikkelde met ervaringsdeskundigen Verlicht, een serie theatrale portretten rondom psychotische ontregeling.

Tea Tupajić / Frascati Producties i.s.m. Dutchbat veteranen / Veteraneninstituut Nederland

DARK NUMBERS ging op woensdag 19 september 2018 in première in Frascati, en was daar tot en met 22 september te zien. Aansluitend ging de voorstelling op tournee. In 2019 is de voorstelling nog te zien in het Grand theater in Groningen (11 maart), in BIT Teatergarasjen in Bergen, Noorwegen (22 en 23 maart) in Monty in Antwerpen (29 en 30 maart) en in Malmö, Zweden (25 mei). Op 14 en 15 mei 2019 herneemt Frascati de voorstelling. Verlies van onschuld Regisseur Tea Tupajić (Sarajevo, 1984) maakt ruim twintig jaar na de val van Srebrenica zomer 1995 een voorstelling met een kleine groep Nederlandse veteranen die erbij waren. Dark Numbers is gebaseerd op de intense ontmoetingen tussen Tupajić en zeven Dutchbat III-veteranen. Dutchbat was een Nederlands bataljon onder het commando van de Verenigde Naties tijdens de Bosnische oorlog van de jaren 1990. Het had tot taak de moslim-enclave veilig te stellen en de veilige zone van de VN in Srebrenica te bewaken. Op 11 juli 1995 namen de Bosnisch-Servische troepen onder leiding van kolonel-generaal Mladić de stad in. De bevolking zocht een toevlucht in de veilige zone van de VN. De meeste vrouwen en kinderen werden met bussen weggestuurd. Generaal Mladić verzekerde Dutchbat dat de overgebleven mannen en jongens, die in het centrum van de VN verbleven, veilig zouden zijn en de vrouwen binnenkort zouden volgen. Op 21 juli verliet de Dutchbat III de enclave. In een periode van een paar dagen werden bijna 8.400 Bosnische moslimmannen en - jongens gedood door Bosnisch-Servische troepen. Het Internationaal Straftribunaal in Den Haag verklaarde in 2004 de gebeurtenissen tot een genocide en de VN-secretaris-generaal Kofi Annan noemde het de ergste misdaad die op Europees grondgebied werd begaan sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. De Nederlandse VN-betrokkenheid is een groot trauma geweest voor Nederland, maar ook voor heel Europa. De Nederlandse premier Kok nam ontslag met zijn kabinet omdat hij het bloedbad niet had voorkomen. In 2014 concludeerde de Nederlandse rechter dat Dutchbat niet genoeg had gedaan om de bevolking te beschermen en zich bewust was geweest van het risico op genocide. In 2016 hebben meer dan 100 Dutchbat-veteranen de Nederlandse staat gedaagd voor het sturen van hen naar ‘mission impossible’ en voor het lijden van onherstelbare sociale en emotionele schade. In juli 2017 oordeelde het Haagse hof dat Nederland medeverantwoordelijk was voor de dood van 350 Bosnische moslimmannen en concludeerde dat de Nederlandse VN-vredestroepen de mannen een kans hadden moeten geven om binnen hun kamp te blijven. Dark Numbers komt voort uit de wens van Tea Tupajić om de Dutchbat-veteranen de simpele vraag te stellen: waarom ben je vertrokken? De voorstelling is geen aanklacht, geen verlangen naar genoegdoening, maar juist het omgekeerde. Met mededogen wordt gekeken naar die momenten in de geschiedenis, die moment in het menselijk leven waar het weten faalt. Zo eerlijk mogelijk wordt een onder ogen gekomen. Samen proberen Tupajić en de veteranen het onbegrijpelijke te begrijpen en een wederzijds herkenbaar verlies van onschuld onder ogen te komen. Wat de veteraan ’s nachts wakker houdt Al in het voorjaar van 2017 zette Tupajić de eerste stappen in het project. Ze voerde lange en persoonlijke gesprekken met experts als Hans Blom en Wichert ten Have (voormalig NIOD directeuren), Raadsheer van het Haagse Gerechtshof Mw Gepke Dulek-Schermers (voorzitter van de Raad die in juli ‘17 oordeelde dat de Staat deels aansprakelijk is voor het drama Srebrenica), Marco Gerritsen (advocaat Moeders van Srebrenica), oorlogs- en onderzoeksjournalisten Yaël Vinckx, Frank Westerman en Friso Keuris, Pax voor Vrede, Jaus Muller (veteraan, researcher Ministerie van Defensie) en Joris Voorhoeve (voormalig Minister van Defensie). Deels werd hierbij teruggegrepen naar een eerder programma dat Frascati samen met NRC maakte; een re-enactment van de Kamerdebatten rondom de uitzending van Dutchbat: We moesten iets doen. 20 jaar na Srebrenica. Lees hier de voorbeschouwing die journalist Mark Kranenburg schreef voor NRC en de podcast die er over het programma werd gemaakt door VPRO Nooit Meer Slapen. Najaar 2017 zocht Frascati samen met Tupajić contact met Veteraneninstituut Nederland. Martin Elands (Hoofd kennis- en onderzoekscentrum) zegde medewerking toe en hielp met het benaderen van de Dutchbat-III veteranen. Aanvankelijk ontstond het contact veelal via Facebook, later reisde Tupajić het land af om de oud-soldaten te ontmoeten. Al vanaf de eerste ontmoetingen werd helder dat zij hun verhaal graag aan Tea Tupajić vertellen. Gedurende het voorjaar van 2018 werkte Tupajić op regelmatige basis één-op-één met de zeven veteranen en het wederzijdse vertrouwen groeide gestaag. Inmiddels komt zij zelfs op verjaardagsfeestjes en buurtbarbecues. Toch is het niet altijd gezellig: samen bespreken Tupajić en de veteranen allerlei nooit eerder onder woorden gebrachte gebeurtenissen en emoties. Samen zochten ze naar wat hen allen ’s nachts wakker houdt. Ongecensureerd Wat er in Srebrenica gebeurde, is te groot om beantwoord te worden door een rechtbank. Het is een humanitaire, existentiële vraag, geen juridische. In Dark Numbers geven Dutchbat III-veteranen hun herinneringen opnieuw vorm. Op die manier biedt de voorstelling ruimte aan hetgeen niet met woorden gezegd kan worden. Dark Numbers zoekt de randen van het bewustzijn op, een gebied waar menselijke demonen regeren. Gebaseerd op ongecensureerde verhalen van zeven Dutchbat-veteranen opent Tupajić één van de donkerste verhalen uit de recente Europese geschiedenis. In wisselende bezetting spelen de ex-soldaten de voorstelling. Internationale productie Dark Numbers is een coproductie van Frascati Producties, Veem Huis voor Performance, Radio Kanzas (Zagreb, HR), BIT Teatergarasjen (Bergen, NO), Teaterhuset AvantGarden (Trondheim, NO), Inkonst (Malmö, SE), Théâtre Garonne (Toulouse, FR) en Vooruit (Gent, BE)

Hanna Timmers / Ilay den Boer / ONBETAALBAAR / Zara Toksöz & Zola Can / Abhishek Thapar / Alexandra Broeder / Collectief Walden / Francesca Lazzeri & Lester Arias / Frascati Producties

Stadslab #1 vond plaats op 2 en 3 november 2017 in het kader van Frascati Issues: de (on)vertelde stad In de eerste week van november 2017 stond Frascati in het teken van de inwoners van Amsterdam. Theatermakers, stedelijke instellingen, vooraanstaande denkers en betrokken bewoners richtten een theatraal onderzoekscentrum in en bogen zich over de verschillende gemeenschappen van de stad. Hoe gedeeld of ongedeeld is Amsterdam eigenlijk? Welke stemmen klinken er? Welke verhalen zijn nog onverteld? Voorstel tot een voorstelling Frascati vroeg acht theatermakers en gezelschappen om als ‘theatraal journalist’ onderzoek te doen naar uiteenlopende gemeenschappen in Amsterdam. Op locatie en bottum up ontrafelden ze de onvertelde verhalen en dilemma’s van de mensen die ze ontmoetten. Dat deden ze in samenwerking met stedelijke partners waar Frascati een alliantie mee heeft. Het resultaat presenteerden zij via twee afzonderlijke routes in Stadslab #1 als voorstel tot een voorstelling. Route A Hanna Timmers werkte met Woningcorporatie Rochdale en koos als uitvalsbasis de Lodewijk van Deysselbuurt, Ilay den Boer onderzocht de groeiende groep eenzame oudere mannen in de stad, Vlaams Makerscollectief ONBETAALBAAR nam met hun meubelwerkplaats tijdelijk intrek in de Bijlmer en Zara Toksöz & Zola Can onderzochten de Turkse gemeenschap in de Dapperbuurt. Route B Abhishek Thapar dook onder in de Indiase expat community, Alexandra Broeder werkte binnen jeugdpsychiatrisch centrum de Bascule met een groep jonge meiden, Collectief Walden trok tijdelijk in bij Dienst Onderzoek Informatie en Statistiek van de Gemeente Amsterdam, Francesca Lazzeri & Lester Arias deden, samen met Wereldhuis, onderzoek naar het dakloze bestaan in Amsterdam. Stadslab#1 maakte deel uit van Frascati Issues: de (on)vertelde stad. Met Frascati Issues worden brandende maatschappelijke kwesties onder de loep genomen. Via voorstellingen, performances, debat en alles daar tussenin bieden we een andere blik op de wereld van vandaag. Na deze themaweek is ervoor gekozen om de programmalijn De (on)vertelde stad verder te ontwikkelen en een meerjarig traject met theatermakers en instellingen aan te gaan.